Eerste Breese Struikelsteen in Gerdingerstraat
Struikelstenen, de Nederlandse vertaling van Stolpersteine, is een project van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig. Zijn kunstwerk herdenkt slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog. Ook in Bree komen er alvast 12 van deze gedenkstenen op plaatsen waar wij de nagedachtenis van onze gedeporteerden willen eren, 80 jaar na hun gevangenneming. Op die manier blijven we stilstaan bij hun lot, en dat van alle mensen die vandaag niet in vrede leven.
Wat zijn Struikelstenen?
Gunter Demnig brengt gedenktekens van 10 cm x 10 cm aan in het voetpad voor de vroegere woonhuizen van mensen die door de nazi's verdreven, gedeporteerd of gedood werden. Het is voor de kunstenaar een aandenken aan deze individuele slachtoffers van het Nationaalsocialisme, dat personen vervolgde, hun menselijke waardigheid ontnam en hen tot nummers maakte.
Met het herdenkingsmonument wil Gunter Demnig dit proces ongedaan maken door de namen van de individuele personen terug in de gemeenschap te plaatsen. Op de kop van de steen zit een messing plaatje, waarin de naam, geboortedatum, deportatiedatum, plaats en datum van het overlijden zijn gestanst.
"Man fällt nicht über die Stolpersteine, du stolperst mit dem Kopf und dem Herzen”, vertelt bezielsters Lisette Bergmans. “Men valt niet letterlijk over een Struikelsteen, je struikelt met je hoofd en je hart. Of met andere woorden: je stoot op iets dat je raakt en je staat stil en buigt voorover bij het verhaal dat er achter de steen schuilgaat.”
Eerste Breese steen in Gerdingerstraat
Stolpersteine is een levend kunstwerk dat in 1992 begon met de plaatsing van de eerste steen in Keulen. In 2023 werd inmiddels de 100.000ste Struikelsteen geplaatst, verspreid over meer dan 20 Europese landen. Op 28 april werd ook de eerste Breese Struikelsteen officieel in het voetpad van de Gerdingerstraat ingeklinkerd door Gunter Demnig.
Het is de eerste van een reeks van 12 stenen die dit voorjaar in Bree geplaatst zullen worden. Elk van de stenen vertegenwoordigt een politiek gevangene, opgenomen tijdens de Breese Razzia in 1944. Op 17 juni 1944 werden deze politiek gevangenen in wagons naar de concentratiekampen van Buchenwald of Ravensbrück getransporteerd. Slechts één van deze 12 Breeënaren overleefde de concentratiekampen.
Voorafgaand aan de plaatsing werd een moment ingericht om de slachtoffers te gedenken samen met hun nabestaanden en werd er uitgebreid stilgestaan bij de omstandigheden en aanloop naar de gebeurtenissen in 1944.
“Dat het voor de families en rechtstreeks betrokkenen bij dit project een bijzonder emotionele voormiddag is, is duidelijk. Een oorlogstrauma in de familie is iets dat voor altijd blijft. Het is daarom zeker gepast dat dat een plekje krijgt in ons straatbeeld”, licht burgemeester Liesbeth Van der Auwera toe. “Als stad brengen we mee hulde aan het verleden door ervoor te zorgen dat kunstenaar Demnig begeleid wordt bij het verder ontwikkelen van zijn kunstwerk, in samenwerking met onze lokale historische deskundigen. Anderzijds verankeren we ook een stukje van dat Brees verleden in het groter geheel en zullen toekomstige generaties Breeënaren hier blijvend aan herinnerd worden.”
Waar kan ik de Struikelstenen bezichtigen?
De eerste Breese Struikelsteen is sinds dit weekend te bezichtigen in de Gerdingerstraat, ter hoogte van huisnummer 1.
Tijdens de komende weken worden de andere stenen op een serene manier geplaatst ter hoogte van de 11 overige woningen. Een overzicht van de Breese struikelstenen vind je binnenkort op bree.be/struikelstenen.
De tentoonstelling van de Breese Erfgoedraad over de gebeurtenissen rond de Breese Razzia van 1944 kan je gratis bezichtigen tijdens de openingsuren van het onthaal van het stadhuis tot en met woensdag 8 mei.
Meer info en vragen
Meer info over het project in het algemeen vind je via https://stichting-stolpersteine.nl/
Met vragen over Struikelstenen in Bree kan je terecht via communicatie@bree.be of op 089 84 86 12.
